Năng lực ‘nhập tâm’ lừa mình dối người của những kẻ siêu lừa đảo

• David Robson
• BBC Worklife

6 tháng 7 2022Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Elizabeth Holmes

Truyền thông ngày nay nghe đầy chuyện những người dối trá.

Đó là Elizabeth Holmes, người kinh doanh công nghệ sinh học, hồi năm năm ngoái được công bố là nữ triệu phú tự thân trẻ nhất và giàu nhất. Cô ta hiện phải đương đầu án tù 20 năm vì tội lừa đảo .Rồi vụ Anna Sorokin – hay còn gọi là Anna Delvey, người vờ vịt là người phụ nữ được thừa kế gia tài ở Đức, rồi sau đó cuỗm hàng trăm ngàn đô la của giới thượng lưu Thành Phố New York .Và Shimon Hayut, hay còn gọi là Simon Leviev – được gọi kẻ lừa đảo trên Tinder .Điểm đặc trưng của tổng thể những người này không chỉ là lời gian dối họ nói với người khác – mà còn là lời gián trá họ nói với chính bản thân mình .Mỗi người đều tin hành vi của họ bằng cách nào đó là chính đáng, và dù gì đi nữa họ cũng tin họ sẽ không khi nào bị lật tẩy. Hết lần này đến lần khác, cá thể họ có vẻ như phủ nhận trong thực tiễn – và kéo người khác vào trò lừa đảo của họ .Bạn hoàn toàn có thể cho rằng kiểu hành vi này là chuyện tương đối hiếm, chỉ có ở vài trường hợp cực đoan. Nhưng tự lừa dối là vô cùng thông dụng, và nó hoàn toàn có thể đã tiến hóa để đem lại quyền lợi cá thể .Chúng ta tự dối mình để bảo vệ hình ảnh bản thân, để được cho phép tất cả chúng ta hành vi vô đạo đức nhưng vẫn giữ lương tâm trong sáng .Theo điều tra và nghiên cứu mới nhất, tự lừa dối thậm chí còn hoàn toàn có thể đã trở nên đến mức giúp ta thuyết phục được người khác ; nếu tất cả chúng ta khởi đầu tin vào lời gian dối của chính mình thì tất cả chúng ta sẽ khiến người khác thuận tiện tin vào lời gian dối đó hơn .Nghiên cứu này hoàn toàn có thể lý giải vì sao có rất những hành vi đáng nghi vấn trong nhiều nghành đời sống – nhiều hơn nhiều so với những vụ lừa đảo được giật tít trên mặt báo trong những năm qua .Bằng việc hiểu rõ những yếu tố dẫn đến việc tự lừa dối bản thân, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể phát hiện khi nào nó hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động quyết định hành động của mình và tránh được thực trạng bị những ảo tưởng này dẫn đi lạc lối .

Bảo vệ bản ngã

Bất kỳ nhà tâm lý học cũng sẽ nói với bạn rằng nghiên cứu và điều tra khoa học về tự lừa dối rất nhức đầu. Bạn không hề chỉ hỏi ai đó là họ có tự lừa dối mình không, vì chuyện gián trá này xảy ra một cách vô thức. Cho nên, hiệu quả là những thí nghiệm thường rất rối rắm .Hãy khởi đầu với nghiên cứu và điều tra của Zoë Chance, phó giáo sư tiếp thị tại Đại học Yale .Trong thí nghiệm tài tình từ năm 2011, bà chỉ ra rằng nhiều người vẫn tự lừa dối một cách vô thức để thôi thúc cái tôi của họ .Một nhóm được nhu yếu làm bài kiểm tra IQ, với list đáp án in ở cuối trang. Đúng như bạn nghĩ, những người này làm bài tốt hơn nhiều so với nhóm không có đáp án .Tuy nhiên, họ có vẻ như không nhận ra họ dựa vào đáp án có sẵn nhiều tới mức nào – và họ đoán rằng họ cũng sẽ đạt hiệu quả tốt như vậy trong bài kiểm tra thứ hai với hàng trăm câu hỏi khác mà không có đáp án. Họ đã tự lừa dối bản thân khi nghĩ rằng họ biết câu vấn đáp đúng mực cho những câu hỏi mà không cần trợ giúp .Để chắc như đinh về Tóm lại này, Chance lặp lại hàng loạt thí nghiệm với một nhóm khác. Tuy nhiên, lần này, người tham gia sẽ được tiền thưởng nếu họ đoán đúng mực tác dụng của họ trong bài kiểm tra thứ hai, và sự tự tin thái quá dẫn đến vấn đáp sai hoàn toàn có thể sẽ khiến họ bị mất đi khoản thưởng đó. Ta hoàn toàn có thể đoán được rằng nếu như họ ý thức được hành vi của mình, thì hình thức khen thưởng này sẽ giảm bớt đi sự tự tin thái quá của họ .Thật sự thì những gì xảy ra cho thấy nó không hề làm xẹp niềm tin được thổi phồng của họ ; họ vẫn tự lừa dối mình rằng họ mưu trí hơn trong thực tiễn, ngay cả khi biết mình sẽ mất tiền. Nó cho thấy niềm tin này chân thực và thâm thúy – và can đảm và mạnh mẽ tới mức đáng kinh ngạc .Không khó để thấy điều này diễn ra trong đời thực như thế nào. Nhà khoa học hoàn toàn có thể thấy hiệu quả điều tra và nghiên cứu của họ là thật, mặc dầu họ dùng tài liệu gian dối ; sinh viên hoàn toàn có thể tin rằng họ đáng vào được ĐH tên tuổi, dù họ gian lận bài thi .Nguồn hình ảnh, Getty Images

Sự chân thành đạo đức

Tự lừa dối để nâng cao hình ảnh bản thân đã được thấy trong nhiều toàn cảnh khác .Ví dụ, Uri Gneezy, giáo sư kinh tế tài chính tại Đại học California, San Diego, gần đây chỉ ra rằng nó hoàn toàn có thể giúp tất cả chúng ta biện minh cho những xung đột quyền lợi tiềm tàng trong việc làm tất cả chúng ta .Trong một điều tra và nghiên cứu năm 2020, Gneezy nhu yếu người tham gia đóng vai nhà tư vấn góp vốn đầu tư hoặc người mua .Tư vấn viên có hai thời cơ để xem xét – mỗi thời cơ đi kèm với những rủi ro đáng tiếc và sự đền đáp khác nhau. Họ cũng được cho biết họ sẽ có hoa hồng nếu người mua chọn một trong hai thời cơ góp vốn đầu tư .Trong một nhóm những thử nghiệm, những tư vấn viên ngay từ đầu đã được cho biết về phần thưởng tiềm năng này, trước khi họ mở màn xem xét những lựa chọn khác nhau. Dẫu làm ra vẻ như đưa cho người mua lựa chọn tốt nhất, nhưng nhiều năng lực họ sẽ ra mắt lựa chọn có lợi cho chính họ .Tuy nhiên, trong những thử nghiệm còn lại, những tư vấn viên chỉ được cho biết về phần thưởng tiềm năng sau khi họ đã được cho thời hạn để xem xét được – mất của mỗi lựa chọn. Lần này rất ít người để cho quyết định hành động bị ảnh hưởng tác động bởi phần thưởng ; họ trung thực với tiềm năng đưa ra lời khuyên tốt nhất cho người mua .Đối với Gneezy, việc biết quyền lợi cá thể chỉ tác động ảnh hưởng quyết định hành động trong ngữ cảnh tiên phong cho thấy sự tự lừa dối của họ là vô thức ; nó đổi khác cách họ giám sát quyền lợi và rủi ro đáng tiếc mà họ không nhận thức được sự thiên lệch, để họ hoàn toàn có thể cảm thấy họ vẫn hành vi vì quyền lợi người mua .Trong trường hợp thứ hai, nó yên cầu đổi khác tâm lý trọn vẹn và sẽ khó mà biện minh hơn cho chính họ. ” Họ chỉ không hề thuyết phục mình rằng họ hành vi một cách hợp đạo đức, ” ông nói .Bằng cách này, tự lừa dối là cách bảo vệ ý thức đạo đức của tất cả chúng ta, Gneezy nói. ” Điều đó có nghĩa là tất cả chúng ta liên tục thấy mình là người tốt, ” ông nói – ngay cả khi hành vi của tất cả chúng ta không phải là tốt hoặc tốt nhất .

Hình thức tự lừa dối này có thể thấy rõ ràng nhất ở mảng tư vấn tài chính, nhưng Gneezy nghĩ nó cũng có thể quan trọng đối với y tế tư nhân. Mặc dù có ý tốt, một bác sĩ có thể vô thức tự lừa dối mình rằng cách điều trị đắt hơn là tốt nhất cho bệnh nhân – mà thậm chí không nhận ra sự tự lừa dối, ông nói.

Thuyết phục mình, thuyết phục người

Có lẽ tác dụng đáng quá bất ngờ nhất của tự lừa dối là trong cuộc trò chuyện của tất cả chúng ta với người khác .Theo triết lý này, tự lừa dối được cho phép tất cả chúng ta tự tin hơn vào những gì mình đang nói, và điều này làm cho tất cả chúng ta ăn nói thuyết phục hơn .Ví dụ, nếu bạn muốn bán mẫu sản phẩm không ra gì, bạn sẽ làm cho người ta tin hơn nếu bạn thực sự tin rằng đó là món hời có chất lượng – ngay cả khi có vật chứng cho thấy ngược lại .Giả thuyết này lần tiên phong được đưa ra cách đây nhiều thập kỷ, và nghiên cứu và điều tra gần đây của Peter Schwardmann, phó giáo sư kinh tế tài chính học hành vi tại Đại học Carnegie Mellon, Mỹ, đem đến những dẫn chứng thuyết phục cho ý tưởng sáng tạo này .Giống điều tra và nghiên cứu của Chance, những thí nghiệm tiên phong của Schwardmann khởi đầu với bài kiểm tra IQ.Người tham gia không được cho biết tác dụng, nhưng sau khi thí nghiệm kết thúc, họ phải tự nhìn nhận họ nghĩ mình đã làm tốt tới mức nào. Sau đó, họ làm một kiểm tra về năng lượng thuyết phục : họ phải đứng trước hội đồng những nhà tuyển dụng giả và thuyết phục họ về trí tuệ của mình – với phần thưởng tiềm năng là 15 euro nếu hội đồng tin họ nằm trong số mưu trí nhất nhóm .Một số người được cho biết về trách nhiệm thuyết phục trước khi nhìn nhận sự tự tin của mình trong màn trình diễn, và một số ít người khác được cho biết sau đó .Đúng như giả thiết, Schwardmann phát hiện điều này đã biến hóa cách họ xếp hạng năng lực mình : việc biết trước trách nhiệm là phải thuyết phục người khác khiến họ tự tin thái quá về năng lực của mình, so với những người không được cho biết trước. Sự thiết yếu phải thuyết phục người khác khiến họ nghĩ mình mưu trí hơn .Ông miêu tả đây là một dạng ‘ phản xạ ‘ .Quan trọng là những thí nghiệm của Schwardmann cho thấy việc tự lừa dối đem lại tác dụng xứng danh ; sự tự tin thái quá không có cơ sở thực sự làm tăng năng lực thuyết phục của họ trước những nhà tuyển dụng giả .Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chọn bên

Schwardmann hiện quan sát thấy quy trình tương tự như trong những giải đấu hùng biện. Tại những sự kiện này, người tham gia được đưa ra một chủ đề và sau đó được giao ngẫu nhiên một quan điểm để tranh luận – sau đó được cho 15 phút để chuẩn bị sẵn sàng lập luận. Trong cuộc tranh luận, họ được nhìn nhận về cách bảo vệ quan điểm như thế nào .Schwardmann kiểm tra niềm tin cá thể của họ về những đề tài trước khi họ được giao lập trường, sau khi họ khởi đầu hình thành lập luận, và sau cuộc tranh luận .Đúng như ý nghĩ rằng tự lừa dối đã đi lên đến mức giúp tất cả chúng ta thuyết phục người khác, ông thấy quan điểm cá thể của mọi người đã đổi khác đáng kể sau khi được cho biết họ sẽ đứng về phía nào trong cuộc tranh luận. ” Niềm tin cá thể của họ đi về phía họ được giao chỉ 15 phút trước – để hợp với tiềm năng thuyết phục của họ, ” Schwardmann nói .Sau cuộc tranh luận, họ cũng có thời cơ phân chia những khoản tiền nhỏ cho từ thiện – được lựa chọn từ một list dài những tổ chức triển khai. Schwardmann nhận thấy họ có khuynh hướng chọn tổ chức triển khai nào tương thích với lập trường tranh luận của họ – ngay cả khi lập trường đó được chọn ngẫu nhiên từ đầu .Nhiều quan điểm của tất cả chúng ta hoàn toàn có thể được hình thành theo cách này. Trong chính trị, một nhà hoạt động được nhu yếu lấy quan điểm về một điểm nào đó thực sự sẽ thuyết phục bản thân ông ta rằng đó là cách nhìn nhận yếu tố duy nhất – không phải vì họ đã nhìn nhận cẩn trọng những sự kiện, mà chỉ vì họ được nhu yếu đưa ra lập luận. Thật vậy, Schwardmann hoài nghi quy trình này hoàn toàn có thể đứng sau hầu hết sự phân cực chính trị mà tất cả chúng ta thấy thời nay .

Ảo tưởng về sự vĩ đại

Với toàn bộ những cách này, bộ não tất cả chúng ta hoàn toàn có thể đánh lừa mình tin vào những điều không có thật. Tự lừa dối khiến tất cả chúng ta thổi phồng cách tất cả chúng ta nhìn nhận năng lực của mình, để tất cả chúng ta tin rằng mình mưu trí hơn mọi người xung quanh .Điều đó có nghĩa tất cả chúng ta bỏ lỡ ảnh hưởng tác động hành vi của mình so với người khác, để tất cả chúng ta tin rằng nhìn chung mình thao tác có đạo đức .Và bằng cách lừa dối bản thân về tính đúng đắn của niềm tin của tất cả chúng ta, tất cả chúng ta cho thấy mình tin cậy nhiều hơn vào quan điểm của mình – điều này đến lượt nó hoàn toàn có thể giúp tất cả chúng ta thuyết phục người khác .Chúng ta không khi nào hoàn toàn có thể biết những gì đã diễn ra trong đầu Holmes, Sorokin hoặc Hayut và những kẻ lừa đảo khác – nhưng dễ suy đoán làm thế nào những chính sách này phát huy .Ít nhất, những kẻ lừa đảo này có vẻ như đã nhìn nhận cao quá mức năng lực của chính họ và quyền có được những gì họ muốn – và họ vui tươi rũ bỏ tác động ảnh hưởng đạo đức tiềm tàng của việc họ đang làm .Nhất là Holmes có vẻ như đã tin vào loại sản phẩm của mình, và cố gắng nỗ lực biện minh cho việc cô ta sử dụng số liệu gây hiểu nhầm. Bất chấp tổng thể những vật chứng trái ngược, cô ta vẫn công bố tại phiên tòa xét xử rằng ” những công ty thiết bị y tế lớn như Siemens hoàn toàn có thể sẽ thuận tiện lặp lại những điều mà chúng tôi đã làm ” .Thế còn Hayut thì vẫn cho mình là ‘ quý ông tốt nhất ‘, không hề làm gì sai .Schwardmann đồng ý chấp thuận một số ít kẻ lừa đảo hoàn toàn có thể sống trong những lời nói dối cực kỳ phức tạp. Ông chỉ ra rằng có kẻ thậm chí còn còn biểu lộ sự tức giận chính đáng khi họ bị phỏng vấn, mà điều này khó mà giả tạo được. ” Có lẽ đó là tín hiệu cho thấy họ thực sự tin lời nói dối của chính họ, ” ông nói .Mong muốn có vị thế xã hội có vẻ như tăng khuynh hướng tự lừa dối. Chẳng hạn khi mọi người cảm thấy bị người khác rình rập đe dọa, nhiều năng lực họ thổi phồng cách họ tự nhìn nhận năng lực. Có thể là rủi ro đáng tiếc càng cao, tất cả chúng ta càng lừa dối mình nhiều hơn .Trong hầu hết trường hợp, sự tự lừa dối của tất cả chúng ta hoàn toàn có thể không có hại – được cho phép mình thấy tự tin hơn chút ít so với mức độ hài hòa và hợp lý .Nhưng điều đáng nói là ta cần ý thức được khuynh hướng này – nhất là khi tất cả chúng ta ra những quyết định hành động hoàn toàn có thể làm biến hóa đời sống .Chẳng hạn, bạn không muốn tự lừa dối về những rủi ro đáng tiếc của việc làm vứt bỏ việc làm hiện tại của bạn, hay năng lực thành công xuất sắc của một hành động mạo hiểm trong sự nghiệp .Cách tốt để triệt tiêu tổng thể những thiên kiến là ‘ xem xét mặt ngược lại ‘ của Tóm lại của bạn .Kỹ thuật này đơn thuần như cách gọi của nó : bạn cố gắng nỗ lực tìm ra tổng thể nguyên do mà niềm tin của bạn hoàn toàn có thể sai, như thể bạn đang phỏng vấn chính mình .

Nhiều nghiên cứu chỉ ra điều này khiến chúng ta có đầu óc phân tích nhiều hơn về một tình huống. Trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, lập luận có hệ thống này chứng tỏ có hiệu quả hơn nhiều so với chỉ đơn giản là nói với mọi người ‘suy nghĩ theo lý trí’.

Dĩ nhiên, điều này chỉ hoàn toàn có thể nếu bạn hoàn toàn có thể đồng ý những thiếu sót của mình. Bước tiên phong là thừa nhận yếu tố .Có lẽ bạn nghĩ rằng mình không cần lời khuyên này ; việc tự lừa dối chỉ làm tổn thương người khác, trong khi bạn trọn vẹn trung thực với chính mình. Nếu vậy, đó có lẽ rằng sẽ là ảo tưởng lớn nhất của bạn .

Source: https://tuyenquangonline.com
Category: Nhất thế giới