Những loài cây và hoa nhiều độc tố nhất – BBC News Tiếng Việt

Photo of author

Những loài cây và hoa nhiều độc tố nhất

4 tháng 9 năm ngoáiHoa của cây ấu tàu có hình giống như mũ choàng đầu của nhà sư (Hình: WILDLIFE GmbH/Alamy)Nguồn hình ảnh, WILDLIFE GmbH Alamy

Chụp lại hình ảnh,

Hoa của cây ấu tàu có hình giống như mũ choàng đầu của nhà sư ( Hình : WILDLIFE GmbH / Alamy )

Năm 2014, một người làm vườn cho một tòa biệt thự thôn quê nước Anh tử vong đầy bí ẩn do suy tạng.

Nguyên nhân cái chết của ông vẫn chưa được làm rõ, nhưng cuộc tìm hiểu tích lũy được những dẫn chứng cho thấy có lẽ rằng ông chết bởi một loài thực vật có hoa phổ cập thuộc họ mao lương hoa vàng .Cái cây giết người đó, cây ấu tàu ( Aconitum ), có hoa giống như mũ trùm đầu của nhà sư. Loài cây này còn được đặt những cái tên dữ dằn hơn như bả sói, mũ quỷ hay nữ hoàng độc dược .Chất độc có trong cây này hoàn toàn có thể làm chậm nhịp tim dẫn tới tử trận .Ấu tàu nằm trong số những loài cây chứa độc tính mạnh nhất thế giới .Phần độc nhất là rễ cây, dù trên lá cũng chứa chất độc .Cả rễ lẫn lá đều có chứa chất tác động ảnh hưởng đến hệ thần kinh và hoàn toàn có thể hấp thụ qua da .Các triệu chứng nhiễm độc bắt đầu là ngứa ran và tê dại tại nơi tiếp xúc hoặc ói mửa kinh hoàng và bị tiêu chảy nếu chẳng may ăn phải .Cây cần tây khổng lồ (Hình: Nigel Cattlin/Alamy)Nguồn hình ảnh, Nigel Cattlin AlamyChụp lại hình ảnh ,Cây cần tây khổng lồ ( Hình : Nigel Cattlin / Alamy )Năm 2010, bà Lakhvir Singh bị kết tội sát nhân sau khi trộn ấu tàu Ấn Độ vào món cà ri của người tình. Ngoài việc gây ngộ độc đường tiêu hóa nặng, chất độc còn làm chậm nhịp tim, dẫn đến tử trận .Nhưng không phải mọi trường hợp ngộ độc đều kết cục bi thảm .John Robertson, từng là chuyên viên coi sóc những loại cây chứa độc tố, cho biết chính sách ói mửa khiến nạn nhân hoàn toàn có thể thoát chết khi bị ngộ độc .” Tôi từng chuyện trò với một người ăn phải ấu tàu mà không chết, ” ông Robertson nói. ” Một cặp vợ chồng đã trồng cây này ở vườn rau thơm cho đẹp và khi ra ngắt rau về ăn, bà vợ đã ngắt lẫn cả vài lá ấu tàu. Cả hai đã trong cơn nguy kịch suốt 24 giờ nhưng ở đầu cuối suôn sẻ thoát chết. “Về mặt triết lý, độc tố là nhằm mục đích bảo vệ cây. Ở 1 số ít loài, những hợp chất hoá học vốn để chống lại côn trùng nhỏ và những loài vi sinh vật, cũng có năng lực gây hại tới những loài động vật hoang dã lớn hơn .Thường thì hiện tượng kỳ lạ gây độc diễn ra theo hình thức quang độc tính : hoá chất tiết ra từ cây nếu tiếp xúc với da người và gặp ánh sáng mặt trời sẽ gây bỏng .Cần tây khổng lồ ( giant hogweed, tên khoa học là Heracleum mantegazzianum ) là loài nổi bật cho kiểu độc chất này, nhưng những loài cây “ hiền lành ” như cà rốt, cần tây và chanh cũng hoàn toàn có thể làm rộp da trong những điều kiện kèm theo nhất định .Biển cảnh báo nguy hiểm ở vùng có cây cần tây khổng lồ (Hình: Anthony LeMoignan/Alamy)Nguồn hình ảnh, Anthony LeMoignan AlamyChụp lại hình ảnh ,Biển cảnh báo nhắc nhở nguy hại ở vùng có cây cần tây khổng lồ ( Hình : Anthony LeMoignan / Alamy )Một trong những loài cây mà ta không hề chạm vào bất kể điều kiện kèm theo thời tiết thế nào hiện đang chiếm thương hiệu là loài cây nguy khốn nhất thế giới .Đó là cây Manchineel ( tên khoa học là Hippomane mancinella ) thuộc họ thầu dầu, mọc ở những vùng phía bắc Nam Mỹ cho đến Florida Everglades và khắp vùng Caribbe. Ở nhiều nơi trong vùng có cây này, người ta phải đặt biển cảnh báo nhắc nhở với một chữ thập đỏ .Trong tiếng Tây Ban Nha, cây này được gọi thông dụng với cái tên cây táo tử thần .Trong thành phần nhựa trắng sữa của cây có chứa chất phorbol gây kích ứng mạnh. Chỉ cần chạm vào cây cũng hoàn toàn có thể gây dị ứng bỏng da. Trú ẩn bên dưới tán cây khi mưa rào cũng hoàn toàn có thể gặp nạn vì nhựa cây ngay cả đã bị pha loãng trong mưa cũng vẫn gây ra mẩn ngứa kinh điển .Đốt cháy cây cũng không tính năng gì, bởi khói bốc ra từ một cây Manchineel bị đốt hoàn toàn có thể nhất thời gây mù mắt và những chứng khó thở nghiêm trọng ở người .Nhựa cây dính vào da gây rất không dễ chịu, nhưng chí ít nó không làm ta mất mạng. Nguy hiểm thực sự là khi ăn phải quả cây. Do vậy, tên tiếng Tây Ban Nha là táo tử thần. Ăn vào sẽ bị nôn mửa và tiêu chảy, khung hình mất nước dẫn tới suy kiệt không hề hồi sinh .Quả của cây Manchineel (Hình: Stefano Paterna/Alamy)Nguồn hình ảnh, Stefano Paterna Alamy

Chụp lại hình ảnh,

Quả của cây Manchineel ( Hình : Stefano Paterna / Alamy )Nói tới những loài cây ta không khi nào được phép đưa lên miệng nhấm thử thì có một loài ‘ tàn độc ’ hơn toàn bộ những loài khác, mà rất hoàn toàn có thể nó đang hiện hữu đâu đó ngay gần bạn .Cây thầu dầu, hay còn gọi là cây đu đủ tía ( Ricinus communis ) là một loài cây bụi rất được ưa trồng làm cảnh trong vườn bởi có hoa lá đa sắc, từ xanh tới tím, với lá cây hình lá cọ và có hạt lởm chởm trông rất độc lạ .Những người ngộ độc từ cây này sẽ bị nôn mửa, tiêu chảy và co giật tới cả tuần, rồi tử trận vì suy tạng .Dầu thầu dầu, hay được dùng để tẩy ruột khẩn cấp, được chiết xuất từ hạt của cây này. Dầu này có chứa chất ricin cực độc, cho nên vì thế nó đoạt thương hiệu là loại cây chứa độc dược mạnh nhất thế giới .Sau khi phần dầu có dược tính nhuận tràng đã được chiết xuất, phần bã của hạt đốm nâu còn lại chứa một loại hỗn hợp độc tố cực mạnh .Biển cảnh báo ở vùng có cây Manchineel (Hình: Chris Bott/Alamy)Nguồn hình ảnh, Chris Bott AlamyChụp lại hình ảnh ,Biển cảnh báo nhắc nhở ở vùng có cây Manchineel ( Hình : Chris Bott / Alamy )Độc tố ricin gây chết người do nó can thiệp vào quy trình trao đổi chất của tế bào, là phản ứng hóa học cơ bản thiết yếu để duy trì sự sống .Chu trình tạo ra những protein cần thiết bị chặn khiến tế bào chết đi. Những người ngộ độc từ chất này sẽ bị nôn mửa, tiêu chảy và co giật tới cả tuần, rồi tử trận do suy tạng .Chất độc này càng làm người ta kinh sợ sau khi được lồng vào văn hoá đại chúng, từ tác phẩm The House of Lurking Death của nhà văn người Anh chuyên viết truyện trinh thám Agatha Christie, đến loạt phim truyền hình tân tiến Breaking Bad .Vậy tại sao tất cả chúng ta lại vẫn trồng nó trong vườn cảnh ?Hạt thầu dầu chứa lượng độc tố cực mạnh, gây chết ngườiNguồn hình ảnh, Tim Gainey AlamyChụp lại hình ảnh ,Hạt thầu dầu chứa lượng độc tố cực mạnh, gây chết người” Thực ra thì ta nên phân biệt giữa việc có chứa độc tính và có năng lực gây hại. Nói về một loài cây chứa độc tố thì thật đơn thuần – về mặt kim chỉ nan là chỉ cần tìm thấy những độc tố trong cây và xác lập mức độ nguy khốn của chất đó, ” John Robertson nói .” Nhưng cây đó có gây hại hay không là do bạn có định ăn nó không, việc trấn áp quản trị cây đó để người ta không ăn nhầm phải có khó hay không thôi. ”Vỏ ngoài của hạt thầu dầu thường đủ cứng nên nếu chẳng may nuốt nguyên hạt thì nó sẽ đi qua hệ tiêu hóa mà không làm chết người .Bạn phải nhai và nuốt tới năm hạt thầu dầu mới đủ liều gây nguy khốn chết người cho người lớn, nhưng với trẻ nhỏ thì chỉ cần một hạt .Ricin nguy hại nhất khi ở dạng tinh chất và bị tiêm vào người, như vụ một nhà sự không tương đồng chính kiến Bulgaria bị sát hại bằng chất này hồi năm 1978 .Cây thầu dầu Ricinus communis (Hình: Stocksnapper/Alamy)Nguồn hình ảnh, Stocksnapper AlamyChụp lại hình ảnh ,Cây thầu dầu Ricinus communis ( Hình : Stocksnapper / Alamy )Một chất độc khác là abrin còn được cảnh báo nhắc nhở rõ ràng hơn .Hạt cây cam thảo dây, hay còn gọi là cây hương tư tử, thuộc họ đậu ( Abrus precatorius ) trông rất đẹp và thường có màu đỏ với một đốm đen .Loài cây này thường mọc ở vùng nhiệt đới gió mùa và hạt được dùng làm vòng đeo tay, vòng cổ hay làm đồ trang trí. Thậm chí hồi năm 2011 chúng còn xuất hiện trong shop lưu niệm của vườn bách thảo trong nhà khổng lồ của Anh, Eden Project .Abrin cũng có độc tính tựa như như ricin nhưng còn mạnh hơn khi ở dạng nguyên chất. May mắn là hạt đậu này có vỏ rất cứng khiến độc tố không xâm nhập vào da, gây nguy khốn cho khung hình .Có trường hợp nạn nhân ăn phải hạt đậu đã bị ưng ý bột, nhưng may được cấp cứu kịp thời nên thoát chết .

Điều may mắn là các trường hợp tử vong do độc tố từ thực vật là khá hãn hữu do y học hiện đại đã chẩn đoán và can thiệp kịp thời, và nhiều thành phần chứa độc tính từ thực vật phải được tinh luyện mới có thể gây chết người.

Các loài cây không tự dưng ở sẵn đó để chờ gây hại cho bạn, nhưng nếu biết rõ những loài hoa cỏ trong vườn có độc tính hay không, gây nguy hại khi nào, thì bạn sẽ biết cách ứng phó tương thích .Bản gốc tiếng Anh bài này đã đăng trên Đài truyền hình BBC Earth .

Viết một bình luận